Motocykl rajdowy ... PROMOT NC 125

Mało kto wie, że istniały również polskie rajdówki o nazwie PROMOT. Jakiś czas temu udało mi się zakupić taki motocykl z silnik Wfm (niestety już nieoryginalnym). Zaciekawiony historią tego modelu postanowiłem napisać krótki opis modelu. Pewnego dnia napisał do mnie pan Maciej Piątkowski, konstruktor modelu Promot NR 125. Tekst został poprawiony o spostrzeżenia pana Piątkowskiego. Co ciekawe nie zbudowano więcej niż 50 sztuk tego modelu co mnie oczywiście bardzo cieszy :). Pod tekstem mój motocykl w dniu zakupu (koło przednie też posiadam) i zdjęcie przedstawiające motocykl w latach 70'. Miłej lektury :)

Promot NC 125 - To polski motocykl wyczynowy wytwarzany od 1969 do 1970 roku, w OTZ przez PZM przy ul. Kickiego 14/48 w Warszawie ( Ośrodek techniczno zaopatrzeniowy. W tym samym czasie w ośrodku produkowano również samochody wyścigowe ). Model NC powstał jako pochodna modelu NR (rajdowy) na zapotrzebowanie klubów ( głównie Legii-Warszawa ). Prace nad modelem NR podjęto w OTZ prawdopodobnie w lecie 1968r. w oparciu o silnik Puch 125 o mocy ok. 12,5 KM. z czterobiegową skrzynią. Prototyp gotowy był pod koniec zimy 68/69, który nosił poza nazwą Promot emblemat WSK i został przekazany wytwórni w Świdniku stosownie do wiążącej nas umowy. Na bazie NR-a, wprowadzając pewne modyfikacje rozpoczęto budowę serii ok. pięćdziesięciu motocykli o oznaczeniu NC. Konstrukcja motocykla zakładała, iż ma to być motocykl motocrossowy, bardzo lekki z możliwością zabudowy różnych importowanych silników, przy wytwarzaniu, którego nie będzie potrzebny specjalistyczny sprzęt (np. giętarki do rur). Podwozie w myśl idei Rickmanowskiej ramy, zostało wykonane z rur stopowych o średnicy 17,5 i 22,5 mm łączących się z główką ramy w bardzo ciekawy sposób, do której zbiegało się sześć rur. Do budowy ram użyto t. zw. materiałów poprodukcyjnych z przemysłu lotniczego prawdopodobnie z WSK, rur bez szwu z materiału 35 HGS (stal stopowa). Na rury zbiegające się do główki ramy przyspawano blachy w celu wzmocnienia tego elementu podwozia. W główce zostały zastosowane 2 łożyska kulowe 47mm. Numer podwozia był bity w górnej części główki ramy i zaczynał się literami MR. O bardzo trwałej i solidnej konstrukcji tej ramy niech świadczy choćby fakt, że w 1972 roku przy projektowaniu podwozia Wsk MR16 C, w które montowano silniki Formaero, były wykorzystane doświadczenia zdobyte przy konstruowaniu właśnie, Promota NC i NR, na którego ramie się wzorowano. Pierwsze podwozia MR16 C wychodziły również z silnikiem Pucha 125 i 175, na którym Jan Szczerbakiewicz zdobył tytuł mistrza polski w 1972 roku. Pan Maciej Piątkowski w swoim liście do mnie dodaje:

„W czasie prac nad prototypem motocykla NR, odżyła wreszcie koncepcja
podjęcia przez WSK motocykla sportowego z prawdziwego zdarzenia. W ten
sposób opracowywany przeze mnie NR przy dość częstych konsultacjach z inż.Rebajnem z WSK stał się oficjalnym przed prototypem motocykla sportowego WSK i był testowany przez J.Szczerbakiewicza w mistrzostwach Polski, jak wiadomo z pozytywnym rezultatem. Konstrukcja miała pewne tzw. choroby niemowlęce, co jest naturalne, ale WSK w konsultacji ze swymi fabrycznymi testerami konsekwentnie je eliminowali, aż osiągnięto poziom opisanego przez Pana Andrzeja Zielińskiego motocykla przygotowanego na 6-dniówkę w USA. Niejako przy okazji, powstało trochę motocykli crossowych NR, nieco innych zewnętrznie pozbawionych instalacji el. dla młodych adeptów motocyklizmu.”

Z powodów braku wyczynowych silników polskiej konstrukcji w podwozia Promotów zdecydowano się montować importowane silniki Austriackiego Pucha M-125 o mocy 12,5 KM, zespolonych z czterobiegową skrzynką biegów. Warto wspomnieć, że rajdowe MR16 z silnikami W-1 miały silniki o mocy „zaledwie” 9 KM, przy czym wersja rajdowa Promota 125 dla Szczerbakiewicza i Rechula aż 16 KM i 6 stopniowe skrzynki biegów. Brano pod uwagę również montaż wyczynowych silników Pucha o mocy ok.20 KM z 6 stopniowymi skrzynkami. W motocyklach tych zastosowano silniki oparte na doświadczeniach zawodnika fabrycznego Puch-a, Sommerauera. Prędkość wersji, NC mogła wynosić około 100 km/h zakładając, że przełożenie było większe niż w wersji NR (rajdowy), którego prędkość maksymalna wynosiła ok. 115 km/h. Silniki były importowane właśnie przez ośrodek bez dyfuzorów i kolanek, które później wytwarzano w OTZ-ecie. Same wydechy wykonywał zawodnik Waldemar Guzowski. Dzięki właściwemu dyfuzorowi możliwe było zwiększenie mocy z 12,5 KM na 14 KM. Motocykl ten jest przeznaczony do motocrossu, dlatego nie posiada instalacji oświetleniowej. Błotnik przedni mocowany jest do lag nieruchomych za pomocą specjalnych „krokodylków”, wykonany był z laminatu. Filtr powietrza znajdował się pod zintegrowanym błotniko-siodłem. Obudowa filtra wykonana była z tworzywa, nakrywana aluminiową pokrywą. Filtr powietrza pochodził z samochodu „Trabant”. Zawieszenie przednie firmy Ceriani o skoku 130 mm posiadało tłumienie olejowe o progresywnej charakterystyce dzięki zastosowaniu różnych sprężyn. Rury teleskopów wykonano ze stali stopowej. W aluminiowych lagach dolnych zamontowane były 2 uszczelniacze zgarniające zabezpieczone pierścieniem. Półki były kute ze stopu aluminium. Gumy na lagach dolnych zaciskane są opaskami stalowymi.

Takie same zawieszenie stosowano w motocyklu Puch 125 MC-MX, WSK MR16T pierwszej serii. Zawieszenie tylnie pochodzi z firmy Girling. Skok amortyzatora tylnego wynosił 85mm. Z tyłu znalazł się tradycyjnie wahacz wleczony o okrągłym profilu. W łożyskowaniu wahacza zastosowano wahliwe łożyska pracujące w szczelnym zamknięciu. Piasty kół pochodzą z motocykli, MZ, na które zakładano duraluminiowe obręcze, o rozmiarze 18x3,5 cala z tyły i 2,75x21 z przodu. Na obręcze założono specjalne terenowe ogumienie Czechosłowackiej firmy Barum model "Motocross". Rozstaw kół wynosił 1300 mm. Kierownica stalowa bez poprzeczki. Numery startowe umieszczone były na zawieszeniu przednim, oraz na bokach motocykla. Rama motocykla była malowana na kolor czerwony a zbiornik paliwa wraz z błotnikami były srebrne. Na zbiorniku widniał napis Promot w owalu. Boki motocykla zasłaniały osłony z dermy, które spełniały też rolę ochroną, przed błotem ( błotnik tylni był szczątkowy). Motocykl ważył niecałe 85 kg . Autorem koncepcji tych motocykli był Jerzy Jankowski ( twórca rajdowych i wyścigowych SHL-ek w latach pięćdziesiątych, w latach późniejszych zajął się wytwarzaniem samochodów Sportowych Promot-Rak, i startował nimi z dużymi sukcesami). Projekt techniczny opracował inż. Maciej Piątkowski ( techniczne opracowanie szczegółów, dobór materiałów, technologii, itp.). Jednak największy wpływ na formę modelu NC miał Stanisław Brun znany i ceniony zawodnik, konstruktor. Łącznie wyprodukowano około 50 sztuk motocykli Promot NC 125 w 1969-1970 roku. Produkcji motocykli zaniechano w roku 1970, gdyż zakazano importu silników. Na motocyklach tych startowała głównie młodzież, ponieważ mogli w niej startować zawodnicy w klasie do 21 lat. Promoty MCR 250 i 300 to jedyne polskie motocykle, które potrafiły walczyć z motocyklami Cz w klasie 250 i ponad 250. Trzeba przypomnieć, że do sukcesu tych motocykli przyczynili się głownie czołowi polscy zawodnicy tacy jak:
- Czesław Cendrowicz (Promot NC 125), Jerzy Wasilewski (Promot MCR 175 MZ), Rutkowski z Szaraka-Sochaczew, J. Mrówka (Promot NC 125) z Legii, Iracki (Promot NC 125) z Legii, Czesław Sendrowicz (Promot NC 125) ze Śląska, Waldemar Kuźniewski (Promot MCR 300, Promot NC 125) Olsztyn, Jan Szczerbakiewicz (Promot NR, NC 125), Eugeniusz Rechul (Promot NR, NC 125), Ryszard Mankiewicz (Promot Junior 250), Waldemar Guzowski, Ferdynand Kubski (Promot 175 Sachs), Wieczorek (Promot NR 125), Zbigniew Chomko (Promot Junior 250), Jerzy Szymkowiak (Promot Junior 250) Unia Poznań, G. Hennek (Promot Junior 250) AMK Gliwice, W. Wiśniewski (Promot Junior 250) Unia Poznań, Szczepaniak (Promot NC 125), oraz wielu innych utalentowanych zawodników. Później swoje umiejętności szkolił na motocyklu Promot NC 125 sam Marian Bublewicz zdobywając Mistrzostwo Polski.

Na rajdzie w Zachspau, na 9 zgłoszonych zespołów, nasi rajdowcy na motocyklach Promot zdobyli 2 miejsce w klasyfikacji klubowej, wyprzedzając między innymi zespół fabryczny MZ ! W ten sposób po raz pierwszy w historii polskiego sportu motocyklowego uzyskaliśmy punkty do Mistrzostw Europy na krajowych motocyklach.
O udanej konstrukcji tego polskiego motocykla niech świadczy fragment tekstu z książki Polskie motocykle 1946-1985: „ Ostatecznie po pięciu eliminacjach do Mistrzostw Europy Jan Szczerbakiewicz nasz czołowy rajdowiec, zajął czwarte miejsce w tej klasie (125 cm3), co należy uznać za duży sukces tego zawodnika oraz motocykla Promot, opracowanego i wykonanego w warsztatach PZM”. Motocykle Promot jeszcze przez parę sezonów odnosiły sukcesy na trasach rajdów i motocrossów. Motocykle wyścigowe startowały jeszcze na początku lat 80 jak podaje tygodnik „Motor”.

Zestawienie modeli oraz lat, w jakich były wytwarzane motocykle Promot:

- 1965r.: Promot MCR 175 (silnik MZ-175, 18KM)
- 1965-66r.: Promot MCR 175 (silnik MZ-175, 18KM); Promot MCR 250 (silnik MZ-MC*250, 25KM), Promot MCR 300 (silnik MZ-300 na tłoku z Trabanta, 26KM). W roku 1965/66 wyprodukowano napewno 25 sztuk tych motocykli wyposażonych w silniki 175,250,300. O większej liczbie wyprodukowanych sztuk tych motocykli nic nie wiadomo.
- 1967r.: Promot Junior 250 (Wyścigowy, silnik MZ-250-MC fabrycznie przystosowany do motocrossu jednak podany modyfikacją w OTZ (wydech i dolot), moc 27KM). W roku 1967 wyprodukowano na pewno 11 sztuk tych motocykli. O większej liczbie wyprodukowanych sztuk tych motocykli nic nie wiadomo.
- 1967r.: Promot wersja rajdowa 175 (silnik Sachs 175). Prawdopodobnie wyprodukowano tylko jedną sztukę takiego motocykla dla F. Kubskiego
- 1968/69r.: Promot NR 125 (silnik Puch 125 M-125 12,5KM)
- 1969/70r.: Promot NC 125 Motocross (silnik Puch 125 M-125 14KM).
- 1970r.: Promot NR125 (?) (Silnik Puch M-125, 16KM/8200). Prawdopodobnie wykonano tylko 2 sztuki dla J. Szczerbakiewicz i E.Rechula, którzy zajęli 6 i 8 miejsce na tych motocyklach w Mistrzostwach Europy (rajdy szybkie).
*MC- silnik MZ 250 w wersji motocrossowej.








Mam nadzieje, że zestawienie wszystkiego co tylko udało mi się dowiedzieć wyszło w miarę pozdrawiam.